Duvardaki Bir Başka Tuğla

Supreme, modacı James Jebbia tarafından kurulan bir kaykay ve yaşam tarzı markasıdır. Kaykay modasının eksantrikliği ve gösterişli sunumuyla tanındığı bir dönemde marka öne çıkar. 

Kırmızı bir kutu üzerine adının yazılı olduğu ikonik logosuyla (ya da hayranları arasında bilinen adıyla Bogo) bugün milyar dolarlık bir markadan bahsediyoruz. 

Amerika Birleşik Devletleri'nde her iki kıyıda ikişer tane olmak üzere dört mağazası olan marka, ilkbahar/yaz ve sonbahar/kış olmak üzere yılda iki kez ürün çıkarır. Bunları bir kerede piyasaya sürmek yerine yavaş yavaş ve her seferinde bir haftalığına piyasaya verir. Bu sadece sezon boyunca yeni sürümlere olan ilgiyi sürdürmekle kalmaz, aynı zamanda çıkacak her yeni şeye olan ilgiyi de sürekli kılar. "Gelişmeleri Kaçırma Korkusunu-(FOMO)” etkili kullanır özetle. 

Kıyafet ve kaykay malzemeleri ile sınırlı kalmaz, geniş bir aksesuar havuzu da satmaya başlar. Bisikletten, langırta, beyzbol sopasından levyeye (evet levye) kadar çeşitlenir ürünler. Logosunu herhangi bir şeyin üzerine koysa “yok satacak” durumdadır artık. 

***

2016 sonbaharında üzerinde Supreme yazılı tuğla çıkarır. 30 dolara satılan tuğlalar saniyeler içinde tükenir.

İşte tam bu noktada bir şeyi ucuza alıp başka bir yerde daha fazla paraya satarak para kazanmanın akıllıca ve hızlı bir yolu olarak tanımlayabileceğimiz arbitrajın oluştuğuna şahitlik ederiz. 

Alışveriş sitelerinde birkaç yüz dolardan alınıp satılmaya başlar tuğlalar. Zirvesini ise eBay'de 1.000 dolara satılarak görür.

***

Bir önceki yazımda HFT stratejilerine devam edeceğimi belirtmiştim. Bu hafta İstatistiksel Arbitraj ile devam edeceğim. 

Arbitraj stratejilerinde, emirlerin çok kısa bir sürede yerine getirilmesi gerekir. Bilgisayarlar, bu tür kısa ömürlü olasılıklar için piyasaları tarayabildiğinden, arbitraj, HFT'ler tarafından uygulanan önemli bir stratejidir. 

Söz konusu stratejide HFT’ler menkul kıymetler arasındaki küçük ve kısa süreli farklılıklardan kar elde etmek için en son teknolojiden faydalanmaktadır. 

Arbitraj işlemlerini sadece HFT ile piyasaya katılan yatırımcılar yapmaz çünkü arbitraj işlemi tüm katılımcılar tarafından çok eski ve sık kullanılan bir stratejidir. HFT arbitraj stratejisini kullanırken hızdan faydalanarak diğer katılımcıların önüne geçer. HFT'lerin yeni piyasa bilgilerini birçok piyasa katılımcısı almadan önce görebildiği (ve yorumlayabildiği) söylenen bu modern arbitraj biçimine gecikme arbitrajı adı veriliyor. 

HFT’ler varlıkların aynı anda uzun ve kısa pozisyonları arasındaki farklardan yararlanarak ilgili varlığın pariteden sapmalarından faydalanır. Söz konusu durumda en büyük avantajlarından biri olan hızı kullanarak neredeyse risksiz kar fırsatı yakalar. 

İstatistiksel arbitrajı iki şekilde sınıflandırmak mümkün: 

Bunlardan ilki Piyasa Tarafsız Arbitraj. Finansal enstrümanlar korelasyon olarak yakından ilişkili olduğundan, genel piyasa hareketlerinden kaynaklanan kazanç ve kayıplar (çoğunlukla) birbirini dengeler. Bu stratejiden kazanç sağlamak için, görece daha düşük değere sahip olduğu düşünülen bir enstrüman satın alınırken, aynı anda, piyasa ortamındaki değişikliklere çok benzer tepki veren ve aynı zamanda iyi olduğunu düşünülen daha yüksek değere sahip bir enstrüman satılır. Bu stratejiden elde edilen kazançlar, pozisyonun açıldığı andaki varlıkların bireysel değerlemesi ile pozisyonun tasfiye edildiği andaki “normalleştirilmiş” fiyatları arasındaki farktan kaynaklanır. 

Diğeri ise Çapraz Varlık, Çapraz Pazar ve Borsa Yatırım Fonu (ETF) Arbitrajı. Söz konusu stratejide bir varlık düşük fiyattan işlem gördüğü farklı bir piyasadan satın alınıp işlem gördüğü bir diğer piyasada yüksek fiyattan satılarak kar sağlanır. Söz konusu fiyat oluşumundaki gecikme modern menkul kıymet piyasalarında kısa bir süreliğine oluştuğundan, HFT’ler hız avantajlarını kullanarak kar elde eder.

Arbitraj fırsatları HFT için sadece sermaye piyasalarındaki varlıklarla sınırlı değil. HFT’ler döviz piyasalarında üçgen arbitraj fırsatlarını da kullanır. Döviz çiftleri arasında asenkron fiyat ayarlamaları(döviz kurlarındaki kalıcı değişimlerle ilişkilidir) veya bir döviz çiftinde fiyat baskısı nedeniyle yanlış fiyatlandırmalardan(döviz kurlarında geçici değişimlere) faydalanır.

***

Arbitrajın, özellikle günümüzün koleksiyon ve niş pazar dünyasında beklenmedik ve ilginç bir şekilde ortaya çıktığından bahsetmiştim.

Mütevazı bir ev inşa etmek için 117.600 tuğla gerektiğini, nakliye ve benzeri masraflarla beraber bir tuğlanın ortalama 40 dolara geleceğini dikkate alarak, evin maliyetinin 4.704.000 dolar olacağını hesaplamaktan geri kalmaz insanlar.

Oysa satın alınan yalnızca duvardaki bir tuğladır.

Ali Orhan Yalcinkaya, PhD